Mısır Hükümeti’nin Tek Pencere Sistemi uygulamasına yönelik çalışmalarına ve Mısır Maliye Bakanlığı’nın Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizmasına ilişkin Kasım 2020’de yürürlüğe giren 207 sayılı Mısır Gümrük Kanunu ve 2021 yılında yayımlanan 38 sayılı kararnamesi uyarınca, Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizması (Advance Cargo Information-ACI) hizmete açılmıştır. Bu mekanizma, 1 Nisan 2021 tarihi itibari ile kısıtlı sayıda ithalatçı için pilot uygulamaya konulmuş ve 1 Ekim 2021 itibariyle zorunlu olarak uygulanacaktır. Mısır Gümrük İdaresi, ACI mekanizmasını Sınır Ötesi Ticaret için Mısır Ulusal Tek Pencere Sistemi olarak adlandırılan NAFEZA (https://www.nafeza.gov.eg/en/site/aci-details) üzerinden takip edecektir. Tek Pencere kavramı, ticaret ve taşımayla ilgili tarafların, tüm ithalat, ihracat ve transit ile ilgili yasal gereklilikleri yerine getirmek için tek bir veri giriş noktasıyla standartlaştırılmış bilgi ve
belgeleri sunmasına izin veren bir işleyişi ifade eder. Bu kavram uluslararası olarak tanınmakta ve birçok uluslararası kuruluş tarafından desteklenmektedir. Bu kuruluşlar arasında Birleşmiş
Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE), Birleşmiş Milletler Ticaret Kolaylaştırma ve Elektronik Ticaret Merkezi (UN / CEFACT) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) bulunmaktadır. (https://unece.org/fileadmin/DAM/cefact/recommendations/rec33/rec33_trd352e.pdf) Dış Ticaretin Kolaylaştırılması için Ulusal Tek Pencere Sistemi “Nafeza”, Mısır’daki dış ticaret sistemine dahil olan tüm taraflar arasında prosedürlerin ve bilgi alışverişinin entegrasyonunu ve koordinasyonunu sağlamak için entegre bir bilgi platformudur. İş ve ticaret çevresinin malların gümrükte serbest bırakılmasıyla ilgili tüm yasal gereklilikleri yerine getirmek için bir lojistik hizmetleri merkezi (veya on-line “e-portal”) aracılığıyla, tüm belgeleri sunmasına ve gümrük / kontrol makamları / limanlar ile ilgili işlemleri yürütmesine imkân tanır. Platform, Mısır’ı “Tek Lojistik Alana – One Logistical Area” dönüştürmek için ticaretle ilgili prosedürlerin uluslararası standartlarına ve malların gümrüklenmesi için gümrük gerekliliklerine uygun olarak çalışmaktadır.
Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizmasında taraflar;
1. ithalatçı,
2. ithalatçının gümrük müşaviri,
3. kalkış ve varış limanlarındaki taşıyıcı firmalar,
4. İHRACATÇI,
5. Nafeza
olacaktır.
Mısır Hükümetinin uygulamaya başladığı bu yeni portal için öncelikle ihracatçı, yükünhareket tarihinden önce bilgileri Blockchain – CargoX üzerinden sisteme yükleyecek ve ihracatla ilgili belgeler (ticari fatura, EUR-1, ön konşimento) ile bilgileri ithalatçı firmaya gönderecektir. İhracatçının bu bilgi ve belgeleri gönderebilmesi için önce Blockchain – CargoX sistemine üye olması ve bir kimlik numarası alması gerekmektedir. Blockchain sistemi, bilgileri tamamen otomatik ve güvenli bir şekilde A kişisinden B kişisine aktarmak için oluşturulmuş basit ve yenilikçi bir yöntemdir. Bir taraf, bir blok oluşturarak işlemi başlatır. Bu blok, ağ boyunca dağıtılmış binlerce, belki de milyonlarca bilgisayar tarafından doğrulanmıştır. Doğrulanan blok, daha sonra ağda depolanan bir zincire eklenir ve diğer kayıtlarla ilişkili benzersiz bir kayıt oluşturur. CargoX, sertifikalı Blockchain servis sağlayıcısıdır. CargoX, Blockchain Dokümantasyon İşlem Sistemi geliştirmiş ve böylelikle bilgi ve belgelerin oluşturulmasını, değiş tokuşunu sağlamak için Blockchain teknolojisini ve merkezi olmayan şifreli veri depolamayı kullanarak açık bir sistem yaratmıştır.
Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizmasındaki işlemler, alıcı firmanın bu bilgi ve belgeleri kontrolü ile devam edecektir. İthalatçı, ihracatçının gönderdiği bilgi ve belgeleri uygun bulduğu takdirde NAFEZA sistemine yükleyecektir. Bu bilgi ve belgeler sistem tarafından uygun bulunduğunda, paydaşların bu süreci eksiksiz takip edebilmesi için tüm belgelere benzersiz ve ondokuz haneden oluşan bir referans numarası (ACID) tayin edecektir. Otomatik olarak oluşacak ACID numarası hem ihracatçıya hem ithalatçıya bildirilecektir. Taşıyıcı ise, gemi ihraç limanından hareket etmeden en az 24 saat önce gemideki yüklerin listesini elektronik olarak Mısır’a gönderecektir. 207/2020 Sayılı Gümrük Kanunu uyarınca, Tüm ihracat belgelerinde ACID numarası belirtilmesi gerekmektedir. Bu numara ayrıca taşıyıcı firma tarafından gemi manifestosunda belirtilmelidir. ACID numarasının yükleme evraklarında belirtilmemesi durumunda, Mısır gümrüğü tarafından ilgili yükün tahliye edilmesine izin verilmeyecektir.
Bütün bunlara ek olarak, söz konusu belgeler sisteme yüklendikten sonra Mısır Hükümeti yetkilileri ilgili talebe onay ya da ret ile cevap verebileceklerdir. Ret durumunda ACID verilmeyecek ve ithalatçı SMS ile bilgilendirilecektir. Kabul edilmesi durumunda ise ACID verilecek ve hem ihracatçı hem de ithalatçı otomatik olarak e posta ile bilgilendirilecektir. Verilen ACID numarasının üç ay boyunca geçerliliği olacaktır. Bu süre zarfında numara hiç kullanılmazsa otomatik olarak iptal edilecektir.
1 Nisan – 30 Haziran 2021 tarihleri arasında söz konusu uygulama isteğe bağlı olarak gerçekleşeceğinden nakliyelerde ACID sorgulanmayacaktır. Ancak, 1 Ekim 2021 ve sonrası için nakliye firmaları malı kabul ederken söz konusu yüke verilmiş ACI numarasını, İthalatçı ve İhracatçı Kayıt Numarasını halka açık olarak, NAFEZA (www.nafeza.gov.eg) üzerinden sorgulayabileceklerdir. Ayrıca otomatik olarak bilgi almak isterlerse de yine NAFEZA üzerinde bir web hizmeti sağlanacaktır. (https://www.nafeza.gov.eg/media/files/ACI-Shipping-Lines-GuideFinal.pdf) Nakliye firmaları, 1 Ekim itibari ile Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistemi Mekanizmasına tam olarak geçilmesi ile birlikte, söz konusu mekanizma için zorunlu olarak belirtilen bilgi ve belgelerin yokluğu halinde, ilk yükleme limanından Mısır’a yapılması planlanan herhangi birgönderiyi yüklemekten kaçınabileceklerdir. Birçok kargo firması bu konuda önlemler almayabaşlamıştır. Mısır gümrüğünde istenecek olan bilgi ve belgeleri, teslimde bir sorun yaşanmaması adına, nakliye firmaları daha erken bir zamanda talep etmek gibi kendilerine ait önlemler de alabileceklerdir (örn. https://www.maersk.com/news/articles/2021/04/02/egypt-aci).
Gelişmiş Kargo Bilgileri Sisteminin getireceği muhtemel iş yükü ve riskler de zamanla karşımıza çıkacaktır. Sistemde gerçekleştirilecek bazı adımların belirsiz olması birçok aksaklığı da beraberinde getirecektir. Bunlardan biri bu sistemin alıcı firmaya, son anda malı almaktan vaz geçmesi fırsatını vermesidir. Eğer ödeme akreditifle yapılacaksa, ‘geri dönülemez’ olarak açılmış bir akreditifte, alıcı firma isterse ACID numarası oluşturmayarak malın yüklemesini önleyebilmekte ve böyle bir durumda her ne kadar akreditif geri dönülemez olsa da artık uygulanamaz olmakta ve tahsil kabiliyetini kaybetmektedir. Uluslararası Ticaret Odası’nın (ICC) bu çelişkili duruma bir çözüm getirmesi beklenecektir (https://inovakademi.com/misirihracatlarinda-yeni-uygulama-aci-nafeza/). İhracatçı tarafından belge ve bilgilerin ithalatçıya gönderilmesi Blockchain – CargoX aracılığıyla yapılacaktır. CargoX üyeliği ücretsiz olmakla beraber, bu sistem üzerinden bilgi ve belge göndermek ücretlidir. Bunun için SWIFT sistemi üzerinden CargoX’e ödeme yapılması ve gönderi ücreti için kredi oluşturulması gerekmektedir. CargoX’in yaptığı açıklamaya göre, 1 adet CargoX kredisi 1 Dolar belirlenmiştir. Ayrıca ücretlendirmenin gönderilecek dosyanın büyüklüğüne göre değişeceği de belirtilmiştir. Bütün bunlar göz önüne alındığında bu işlem ihracatçıya iş yükü ve maliyet getirmektedir.
Nakliye aşamasına gelindiğinde, konteyner yüklemelerinde gemi acenteleri, geminin yükleme limanından hareket edeceği günden yaklaşık 3-4 gün önce gemiye mal kabulünü belirten cut-off tarihi bildirmektedir. Gemi acentelerine ACID numarası cut-off tarihi/saatini dikkate alarak bildirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Bu durumda mallar limana varmadan önce ihracat
belgelerinin hazırlanması gerektiği gibi bir durum ortaya çıkmaktadır, yani mallar limanda tartılıp VGM ağırlığı ortaya çıkmadan nasıl EUR-1 hazırlanacağı ve alıcı firmaya gönderileceği sorusu şimdilik cevapsız kalmaktadır. Diğer yandan, Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistemine (ACI) ihracatçının yüklemesi gereken evraklardan biri de konşimentodur. NAFEZA sayfasındaki açıklamada bu belgeye “Initial Bill of Lading” (ön konşimento) denilmektedir. Bununla hangi konşimento türünün kastedildiği belli değildir. Kastedilen taslak konşimento olsa da alıcıya iletilecek bilgilerde konşimento numarası sorulduğunda alınabilecek bir cevap olmayacaktır. Ayrıca gemi hareket edene kadar ACID numarası oluşturulmuş bilgilerin değiştirilebileceği söylense de bu değişikliğin neleri kapsayabileceği açıklanmamıştır. Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistemi, bütün bu riskler ve dezavantajların yanında, elektronikortamda gerçekleşen veri alışverişi sayesinde, dünyanın herhangi bir yerindeki taraflar arasında gerçek zamanlı bilgilere erişilmesini kolaylaştırması gibi avantajlara da sahip olacaktır. Bu durum ithalata ve ihracata ilişkin belgelerinin zamanında işleme konmasını ve malın ihracatçıdan ithalatçıya ulaşma aşamalarının detaylı olarak takip edilebilmesini sağlar. Bu sistemin avantajlarından bir diğeri de mal varış yerine ulaşmadan önce kargo bilgilerine erişilebiliyor olmasıdır. İthalatçı, nakliyeci, gümrükçü gibi bütün taraflar gerekli belgeleri sisteme elektronik ortamda yükleyeceklerinden, yetkili taraflar bahse konu sistem aracılığıyla ilgili bilgilere çevrimiçi ortamda erişebileceklerdir. Buna ek olarak gümrük acentelerinin masrafları azalacak, riskler ya da yolsuzluk gibi tarafları zarara uğratacak olayların da önüne geçilmesi sağlanacaktır. Günümüz küresel ticaretindeki gelişmeler dikkate alındığında, dış ticaretin neredeyse her aşamasının, çevrimiçi sistemlerin daha yaygın olarak kullanılmasına doğru evrileceğini görmekteyiz. Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistemi gibi bu ve buna benzer mekanizmaları doğru uygulamaya koyup işletmek çok önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular:
1. Advance Cargo Bilgi Sistemi nedir?
Advance Cargo Information (ACI), ihracat ülkesinden kargonun sevkedilmesinden en az 48 saat önce kargo veri ve belgelerini (ticari fatura ve nihai veya ilk konşimento) gerektiren yeni bir gümrük sistemidir. Paydaşların, Mısır vatandaşlarının güvenliğine en yüksek öncelik verilen Risk Yönetim Sistemi (RMS) aracılığıyla devlete yönelik herhangi bir riski izlemesini mümkün kılar.
2. ACI’nin Avantajları Nelerdir?
− Mısır vatandaşlarını niteliği ve menşei belirsiz mallardan korumak
− Serbest bırakma süresini ve dolayısıyla malları serbest bırakma maliyetini azaltmak
− Elektronik veri ve belgelerin kullanılması, böylece kağıt belgelerden vazgeçilmesi
3. ACI kimleri etkiler?
− İthalatçılar
− İhracatçılar ve tedarikçiler (yabancı)
− Gümrükleme şirketleri
− Deniz / hava nakliye şirketleri
4. ACI ne zaman uygulamaya geçecektir?
Faz 1 pilot uygulamaya 1 Nisan 2021 itibariyle başlamış olup, 1 Temmuz 2021 itibarıyla Zorunlu İşlem Aşamasına geçilecektir.
5. ACI için nasıl hazırlanılır?
− Mısır ithalatçısı çevrimiçi portala (www.nafeza.gov.eg) kaydolur.
− Nafeza’ya erişmek için yetkili makamlardan elektronik imza edinin.
− Ön kargo verilerini listeleyin ve ithalat işlemlerinin başlamasından önce ACID bilgisini edinin.
− Sevkiyattan önce kargo verilerini ve belgelerini (ticari fatura ve nihâi veya ilk konşimento) ibraz edin.
− Blok zinciri teknolojisini kullanarak tedarik zinciri ağları aracılığıyla yönetilen bir sisteme (Nafeza) bağlanmadan en az 48 saat önce, elektronik faturalar ve konşimentolarla ilgili ihracatçıları bilgilendirin
6. Sertifikalı Blok Zinciri Servis Sağlayıcıları kimlerdir?
CargoX, en popüler, “Smart B / L ™” olan birçok uygulama içeren bir platform sunan BDTS’yi (Blok-Zincir Evrak İşlem Sistemi) geliştirmiştir. CargoX, bilgi ve belgelerin oluşturulmasını ve değiş tokuşunu sağlamak için Blok-Zincir teknolojisini ve merkezi olmayan şifreli veri depolamasını kullanan açık bir sistem kullanır.
7. Yabancı ihracatçılar CargoX’e nasıl kaydolabilir ve kullanabilir? Aşağıdaki bağlantıları kontrol edebilirsiniz:
CargoX Platform Kaydı:
https://help.cargox.digital/en/user-manual/registration/new-company-registration/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/registration/activate-new-account/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/managing-company-details/your-blockchain-key/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/managing-company-details/company-profile/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/managing-company-details/
Oturum açma:
https://help.cargox.digital/en/user-manual/logging-in/login/
Veri ve Belge Yükleme:
https://help.cargox.digital/en/user-manual/using-the-platform/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/using-the-platform/compose-envelope/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/using-the-platform/transfer-envelope/
https://help.cargox.digital/en/user-manual/using-the-platform/forward-received-documents
