Paris Anlaşması, Kyoto Protokolü ve Avrupa Yeşil Mutabakatı gibi uluslararası taahhütler çerçevesinde sera gazı emisyonlarını azaltma hedefleri doğrultusunda, Avrupa Birliği (AB) çeşitli düzenlemeler yapmaktadır. Bu bağlamda, ithalat ve gümrük vergileriyle ilgili olarak yapılan değişiklikler, özellikle KDV indirimi konusunda önemli etkiler doğurmaktadır.
I. Gümrükte Ödenen KDV’nin Matrahı ve Genel Açıklama:
KDV Kanunu Madde 21’e göre ithalatta verginin matrahı; ithal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeleri içermektedir.
KDV Kanunu Madde 36’ya göre mükellefler, faaliyetlerine ilişkin ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen KDV’yi indirebilmektedir. Ancak Cumhurbaşkanı, Madde 36 uyarınca indirim hakkını kaldırma yetkisine sahiptir.
II. İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Gümrükte Ödenen KDV’nin İndirim Hakkının Kaldırılması:
24.11.2023 tarihli ve 32329 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7846 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, ithalatta gözetim ve korunma önlemi uygulamaları kapsamında gümrükte ödenen KDV’nin indirim hakkı kaldırılmıştır. Bu karar, yayım tarihi olan 24.11.2023 tarihinden itibaren yürürlükte olup, belirli ithalat işlemlerinde KDV indirim hakkını etkilemektedir.
III. İthalatta Gözetim Uygulamasına Tabi Mallarda KDV İndirimi Yasaklarının Kapsamı:
İthalatta gözetim uygulamasına tabi mallarda, gümrük beyannamesinde beyan edilen gözetim farkına isabet eden KDV ile gözetim farkı nedeniyle ödenen gümrük vergisi ve ek mali yükümlülüklere isabet eden KDV’nin 24.11.2023 tarihinden itibaren indirim konusu yapılamayacağı belirtilmiştir.
Bu durum, özellikle belirli tekstil ürünleri gibi gözetim uygulanan ithalatlar için geçerlidir ve kararlarla belirlenen malları kapsamaktadır.
IV. İthalatta Korunma ve Haksız Rekabet Uygulamalarına Tabi Mallarda KDV İndirimi Yasaklarının Kapsamı:
7846 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, ithalatta korunma önlemi ve haksız rekabet uygulamaları kapsamında ödenen KDV’nin indirim hakkını kaldırmaktadır. Korunma tedbirleri anlaşması ve kararlara göre belirlenen gümrük vergisi ve ek mali yükümlülükler nedeniyle ödenen KDV’nin indirimine yönelik bu yasağın, belirli malları kapsadığı anlaşılmaktadır.
V. KDV Mükellefleri ve İndirim Kapsamındaki KDV’nin Gider Olarak Yazılması:
KDV Kanunu’nun 58. maddesi uyarınca, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV ile mükellefçe indirilebilecek KDV, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Ancak, iktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile ilgili özel tüketim vergisi, indirilemeyecek KDV’yi maliyet bedeline dahil etme serbestisi tanımaktadır.
Bu bağlamda, emtia için stok maliyetine dahil edilebilen KDV’nin vergi matrahını etkileyeceği göz önüne alındığında, mükelleflerin doğru muhasebe ve vergi uygulamalarına dikkat etmeleri önemlidir. Ayrıca, ithalat işlemleri öncesi güncel mevzuatın takip edilmesi ve gerekirse uzman görüşü alınması önerilmektedir.
İthalatta gözetim ve korunma önlemi uygulamalarının KDV indirimi üzerindeki etkisi, güncel düzenlemeler ve Cumhurbaşkanı Kararı doğrultusunda değişmiştir. Bu nedenle, işlem yapan firmaların mevzuat değişikliklerini dikkate alarak hareket etmeleri, uzman görüşüne başvurmaları ve muhasebe süreçlerini güncellemeleri önemlidir.
