03/11/2022 tarihli ve 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun) 09/11/2022 tarihli ve 32008 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Kanunun geçici 1 inci maddesiyle, işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerine karşılık olmak üzere bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2023 yılı Haziran ayı sonuna kadar, mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 TL’yi aşmayan ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmemesi ve gelir vergisinden istisna edilmesi sağlanmıştır.
- YASAL DÜZENLEME
Kanunun geçici 1 inci maddesinde yapılan düzenleme aşağıdaki gibidir:
“GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre prime esas kazanca dâhil edilmez ve bu tutar üzerinden 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca gelir vergisi hesaplanmaz.
(2) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilidir.”
- DÜZENLEMENİN AMACI
Ücret Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla, mevcut düzenlemelere göre, çalışanlara hizmet karşılığı olarak sağlanan her türlü nakdi ve ayni menfaatlar ayrı bir istisnaya konu olmadıkça gelir vergisine tabi bulunmaktadır.
Benzer şekilde 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesine göre; hakedilen ücretler, Kanunun 80/1-b bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulmaktadır.
Kanunun geçici 1 inci maddesinde yapılan düzenlemeyle, mevcut bu düzenlemeler nedeniyle gelir vergisi ve SGK primine tabi olacak olan elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık yapılacak ödemelerin aylık toplam 1.000 Türk lirasını aşmayan kısmının, bu vergi ve primlere tabi olmaması sağlanmıştır. Düzenlemenin gerekçesine göre, bu sayede bu ödemelerin teşvik edilmesi amaçlanmıştır.
- İSTİSNALARIN KOŞULLARI
Yasal düzenlemenin ikinci fıkrasında, maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Dolayısıyla, uygulamada öngörülen vergi istisnası için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, SGK primi istisnası için ise için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ikincil düzenleme yapılması beklenmektedir.
Yapılacak bu ikincil düzenlemelerle söz konusu istisnaların uygulanmasına yönelik detaylar belli olacaktır. Bununla birlikte madde metnine göre söz konusu istisnanın koşulları aşağıdaki gibidir:
- Aylık toplam 1.000 TL’yi aşmayan ödemeler istisna kapsamındadır
Yasal düzenleme göre, kapsama giren ödemelerin aylık toplam 1.000 TL’ye kadar olan kısmı istisna kapsamındadır.
Düzenlemede, “ödemeler” ifadesine yer verilmiştir. Dolayısıyla, bu kapsamdaki gerek nakdi ve gerekse ayni ödemeler için bu istisnalardan yararlanılabileceği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, ayni ödemeler SGK primine tabi olmadığından, düzenlemedeki SGK primi istisnası nakdi ödemeler açısından geçerli kabul edilmelidir.
- Ödemelerin çalışanların mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılması gerekmektedir
Yasal düzenlemeden, çalışanların mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan belirtilen tutardaki ödemelerin istisna kapsamına girdiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, söz konusu istisnalardan faydalanılabilmesi için, yapılacak ödemelerin çalışanların mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ek olarak yapılması gerekmektedir.
Sadece ilgili istinalardan yararlanmak amacıyla, çalışanın ücretinde bir artış oluşturmadan ücret kalemlerinin adı değiştirilerek yapılacak bir uygulamada bu istisnaların uygulanamayacağı anlaşılmaktadır.
- 2023 yılı Haziran ayı sonuna kadar yapılan ödemeler için anılan istisnalar uygulanabilir
Düzenleme süresiz olarak yapılmamıştır. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği 09/11/2022 tarihinden 30/06/2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar yapılan ödemeler için bu istisnalar uygulanabilecektir.
- Ödemeler elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerine karşılık olarak yapılmalıdır
Kanun maddesinde, “işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere … yapılan” ifadesine yer verilmiştir.
Yapılacak ödemelerin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olduğunun işverenler tarafından tevsikinin gerekip gerekmeyeceği konusunda kanun düzenlemesinde bir netlik yoktur. Bu konuda Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılacak ikincil düzenlemelerde açıklamalar yapılması muhtemeldir. Bu düzenlemelerin de uygulamanın önemi nedeniyle kısa süre içerisinde yayımlanmasını bekliyoruz.
Bununla birlikte, biz bu konuda nakdi yemek yardımlarındaki istisna düzenlemesiyle paralel bir uygulama yapılması gerektiğini değerlendiriyoruz.
