Meslekte bazı konular vardır ki, izahı ayrı zor, uygulaması ayrı dikkat ister. İşte o konulardan biri de ihraç kayıtlı satışlar. Uzun yıllardır bu işin içerisindeyim. Ancak gördüğün kadarıyla ki bu sistemin ruhunu tam kavrayamayanlar, çoğu zaman iyi niyetle bile olsa cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabiliyor. Bu yazımda hem kanuni zemini net şekilde ortaya koyacağım, hem de uygulamadaki tuzaklardan nasıl kaçınabileceğinizi anlatacağım. Hazırsanız başlayalım.
📜 Kanuni Çerçeve: Bu İşin Anayasası Nerede Yazıyor?
İhraç kayıtlı satışlar, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11. maddesi ve bu maddeye bağlı 26 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile düzenleniyor. En önemli dayanak noktası:
✅ KDVK Madde 11/1-c:
“İhraç edilmek şartıyla, ihracatçılara teslim edilen mallar KDV’den istisnadır. Ancak bu malların, teslim tarihinden itibaren üç ay içinde ihracının gerçekleşmesi ve ihracatın gerçekleştiği gümrük beyannamesi ve benzeri belgelerle tevsiki gerekir.”
Yani devlet diyor ki:
🟢 Mal, bir ihracatçı firmaya satılacak.
🟢 Bu satışta KDV hesaplanmayacak (0% KDV ile faturalandırılacak).
🟢 Ama ihracatçı bu malı 3 ay (90 gün) içinde ihraç edecek.
🟢 Bu ihracat, gümrük beyannamesi ile belgelenecek.
🟢 Mal aynen ihracat edilecek. İşlenirse? Geçmiş olsun!
🎯 Temel Mantık: Bu Mal, Aynı Mal Mı?
En çok karıştırılan kısım burası. İhraç kayıtlı satış, sanki siz devletin eliyle doğrudan yurtdışına satış yapıyormuşsunuz gibi değerlendirilir. Çünkü devlet bu teslimatı, ihracatın bir parçası olarak görür. Yani; A firması, B ihracatçısına malı ihraç kayıtlı satar. B firması, o malı işlem yapmadan doğrudan yurt dışına gönderir. İşte bu zincir bozulmazsa, herkes mutlu. Ama…
Malın üzerinde işlem yapılırsa (örneğin kesme, boyama, montaj, paketleme, yeniden etiketleme vs.), o mal artık başka bir maldır.
🧯 Uygulamada Karşılaşılan Yanılgılar ve Gümrükte Kapanan Dosyalar
Pek çok firma şunu diyor:
“Mal bizim sattığımız gibi, sadece biraz temizlendi… Zaten yurt dışına gitti, kim ne anlar?”
Ama gümrük idaresi, öyle eskisi gibi “elle bakıp geç” devrinde değil.
Bugün:
-
GTİP numarası (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) detaylı analiz ediliyor.
-
Ürünün teknik özellikleri, kodları, etiket bilgileri karşılaştırılıyor.
-
Malın beyan edilen şekliyle gerçekten aynılığı kontrol ediliyor.
Bir fark tespit edilirse: ❌ İhraç Kayıtlı Teslim Hükümsüz Sayılır
Ve bunun sonucu:
| Sonuç | Açıklama |
|---|---|
| 💸 KDV Ödeme Yükümlülüğü | Satıcı firma, daha önce hesaplamadığı KDV’yi faiziyle birlikte öder. |
| 🔍 Vergi Ziyaı Cezası | Üzerine bir de %50 oranında vergi ziyaı cezası kesilir. |
| 🧾 Beyanname İptali | Gümrük beyannamesi ile eşleşmeyen işlemler nedeniyle ihracatçı da iade alamaz. |
| ⚖️ İnceleme Riski | Firma, riskli işlem sınıfına girer. Gümrük ve vergi denetimine takılır. |
👀 Gerçek Hayattan 2 Örnek:
🪑 Örnek 1: Mobilya Skandalı
Bir firma, döner sandalye üretip başka bir firmaya ihraç kayıtlı sattı. İhracatçı firma, bu sandalyeleri yurtdışına göndermeden önce üst döşemelerini farklı renklerle değiştirdi. Gümrük çıkışında ürün fotoğraflarından fark tespit edildi. İhraç kayıtlı satışın fiili durum olmadığı tespit edildi ve her iki firma da cezai yaptırımlarla karşılaştı.
🛢️ Örnek 2: Plastik Granül Olayı
Bir petrokimya firması, plastik granül satışı yaptı. Alıcı, bu granülleri eritip kalıplarla küçük plastik kaselere çevirdi ve öyle ihraç etti. Gümrükte GTİP değişikliği fark edildi. Bu, çok net bir şekilde “işlenmiş ürün” statüsüne girdiği için ihraç kayıtlı sistem çöküverdi. Haliyle hem üretici firma hem ihracatçı firma KDV ve ceza ödedi.
🛡️ Ne Yapmalı? Güvenli İhraç Kayıtlı Satış
✅ 1. Alıcı Firmanın İhracat Yetkinliğini Kontrol Et
İhracat yetki belgesi, gümrük mükellefiyeti ve geçmiş ihracatları sorgulayın.
✅ 2. Malın Üzerinde İşlem Yapılmayacağından Emin Olun
İhracatçı firmanın ürünü değiştirmeyeceğini, depolayıp olduğu gibi göndereceğini yazılı beyanla alın.
✅ 3. 90 Gün Süresini Takip Edin
Gümrük beyannamesinin tarihi, fatura tarihinden en geç 90 gün sonra olmalı. Takip sisteminiz olsun.
✅ 4. Gümrük Beyannamesi ve Çeki Listesini Mutlaka Alın
Satışı belgelemek için bu evraklar sizin teminatınız.
✅ 5. Tablolu İç Kontrol Formu Kullanın
İşlem zincirini belgeleyen, iç kontrol formu hazırlayın.
📌 Sonuç: Ucuz Atlatmak Yok! Cezalar büyük!
İhraç kayıtlı satış sistemi, doğru kullanıldığında müthiş avantajlar sağlar. Ama mantığı bozan tek bir işlem, avantajı külfete çevirir. Çünkü bu sistemin ruhu şudur:
“Bu mal, doğrudan yurtdışına gönderilecek. Ne boyanacak, ne delinip birleştirilecek. Üzerine toz bile konmayacak.”
Kısacası: Malın üzerine gölge düşmesin ki ceza yemeyesin.
