Son dönemde ABD Başkanı Donald Trump’ın aldığı gümrük vergisi kararları, küresel ticaret dengelerini sarsarak uluslararası ilişkilerde yeni bir dönemin kapılarını araladı. Bu yazıda, alınan bu kararların ayrıntılarını, etkilenen ülkeleri, Türkiye’nin durumunu ve gelecekte bizi nelerin beklediğini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Trump’ın Son Gümrük Vergisi Kararları
3 Nisan 2025 tarihinde Başkan Trump, 180’den fazla ülkeyi kapsayan geniş çaplı yeni gümrük vergileri uygulamaya koydu. Bu karar, ABD mallarına karşı uygulanan tarifelere misilleme olarak alındı ve ithal edilen tüm ürünlere %10’luk bir temel gümrük vergisi getirildi. Buna ek olarak, belirli ülkelere yönelik ek vergiler de devreye sokuldu
-
Çin: Daha önce uygulanan %20’lik vergiye ek olarak %34’lük yeni bir vergi getirildi. Bu, 2024 yılında Çin’den ithal edilen 438,9 milyar dolarlık ürünleri, özellikle elektronik ve giyim sektörlerini doğrudan etkiliyor.
-
Avrupa Birliği (AB): AB’den gelen 605,8 milyar dolarlık ithalat üzerine %20’lik bir vergi uygulanmaya başlandı. Bu, özellikle ilaç sektörünü etkiliyor.
-
Vietnam: Mobilya ve yarı iletkenler gibi ürünleri kapsayan 136,6 milyar dolarlık ithalat için %46’lık bir vergi getirildi.
-
Tayvan: Elektronik ve yarı iletken ağırlıklı 116,3 milyar dolarlık ithalat %32’lik bir vergiye tabi tutuldu.
-
Japonya: Araç parçaları ve motorlar gibi ürünleri içeren 148,2 milyar dolarlık ithalat üzerine %24’lük bir vergi uygulandı.
Bu vergiler, ABD’nin 2024 yılında 1,2 trilyon dolarlık rekor ticaret açığı vermesinin ardından, ekonomik güvenliği ve üretim kapasitesini koruma amacıyla alındı.
Türkiye’nin Durumu
Türkiye, ABD’nin yeni gümrük vergilerinden %10’luk ek tarife ile etkilendi. Türkiye Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bu oranın diğer ülkelere kıyasla daha düşük olduğunu belirtse de, ABD ile müzakereler yoluyla bu ek vergilerin kaldırılması için girişimlerde bulunacaklarını ifade etti. 2024 yılında ABD ile Türkiye arasındaki ticaretin 2,4 milyar dolarlık bir fazla verdiği göz önüne alındığında, Türkiye’nin bu konuda avantajlı bir konumda olduğu söylenebilir.
Çin’in Misillemesi ve Olası Sonuçlar
ABD’nin Çin’e yönelik ek gümrük vergilerine karşılık olarak, Çin de ABD’den ithal edilen kömür ve sıvılaştırılmış doğalgaz ürünlerine %15, ham petrole, tarım makinelerine ve büyük motorlu araçlara ise %10 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Bu karşılıklı hamleler, küresel ticaret savaşlarının daha da tırmanmasına neden olabilir ve dünya ekonomisinde belirsizlikleri artırabilir.
Ticaret Savaşlarının Küresel Etkileri
Tarih boyunca ticaret savaşları, ekonomik durgunluklara ve hatta çatışmalara yol açmıştır. Günümüzde yaşanan bu gerginlikler, uluslararası ticaretin yavaşlamasına, tedarik zincirlerinin bozulmasına ve küresel ekonomide dalgalanmalara sebep olabilir. Bu durum, ülkeler arasındaki diplomatik ilişkileri de olumsuz etkileyerek, daha geniş çaplı krizlerin tetikleyicisi olabilir.
Alman Otomobil Üreticilerinin Savunma Sanayine Yönelimi
Son dönemde, Alman otomobil üreticisi Porsche’nin tank üretimine yeniden başladığına dair haberler, dikkatleri savunma sanayine çevirdi. Bu gelişme, küresel çapta artan askeri harcamaların ve jeopolitik gerilimlerin bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Böyle bir adım, olası bir küresel çatışmanın sinyalleri olarak yorumlanabilir ve dünya genelinde güvenlik endişelerini artırabilir.
Sonuç ve Değerlendirme
ABD’nin aldığı gümrük vergisi kararları, küresel ticaret dinamiklerini derinden etkileyerek, ülkeler arasındaki ekonomik ve diplomatik ilişkileri yeniden şekillendiriyor. Türkiye gibi ülkeler, bu yeni düzende kendi pozisyonlarını korumak ve avantajlı hale getirmek için diplomatik ve ekonomik stratejilerini gözden geçirmek zorunda. Önümüzdeki dönemde, bu ticaret savaşlarının nasıl evrileceği ve küresel ekonomiye etkilerinin ne olacağı, tüm dünya tarafından yakından izlenmeye devam edecek.
