ABD Başkanı Donald Trump, dünya genelinde birçok ülkeyi etkileyecek yeni bir ticaret politikası açıklayacağını duyurdu. Bu açıklamanın özellikle otomobil tarifeleri ve dış ticaret dengesine odaklanması, küresel ekonomide önemli değişimlerin habercisi olabilir. Peki, bu gelişme Türkiye’yi nasıl etkiler? Geçmişte benzer durumlar yaşandı mı? Trump’ın dönüşü Türkiye için ne anlama geliyor? Gelin, birlikte değerlendirelim.
Donald Trump, başkanlığı döneminde “Önce Amerika” (America First) sloganıyla sert ticaret politikaları uygulamıştı. Özellikle Çin’e karşı uyguladığı gümrük tarifeleri, ithalat kısıtlamaları ve ticaret savaşları dünya ekonomisini derinden etkilemişti. 2018’de Trump yönetimi, çelik ve alüminyum ithalatına ek gümrük vergileri getirmişti. Türkiye de bu vergilerden doğrudan etkilenmiş, çelik ihracatımız ciddi anlamda zarar görmüştü. Hatta ABD ile yaşanan ekonomik gerilim, Türk Lirası’nın hızla değer kaybetmesine neden olmuştu. Trump’ın ticaret politikalarının en belirgin özelliği, ithalatı azaltıp iç üretimi teşvik etmeye yönelik agresif adımlar atmasıydı. Şimdi de benzer bir politika izlenirse, Türkiye’nin ABD’ye yaptığı ihracatta yeni engellerle karşılaşması olası.
Trump’ın açıklamalarında otomobil sektörüne vurgu yapması dikkat çekici. ABD, daha önce de otomobil ithalatına yönelik ek gümrük vergileri ve kısıtlamalar getirmeyi gündeme almıştı. Eğer yeni bir gümrük vergisi dalgası gelirse, özellikle Avrupa ve Japonya başta olmak üzere birçok ülke bundan olumsuz etkilenebilir. Türkiye’ye bakacak olursak, otomotiv sektörümüzün en büyük ihracat pazarlarından biri ABD olmasa da bu tarz düzenlemeler dolaylı olarak bizi de etkileyebilir. Avrupa’nın otomobil ihracatı düşerse, Türkiye’den tedarik edilen yan sanayi ürünlerine olan talep de azalabilir. Öte yandan, ABD’nin otomobil ithalatını azaltması, yerli üretime yönelmesini hızlandırabilir. Türkiye için burada bir fırsat doğabilir: Eğer ABD dış ticaret dengesini sağlamak adına belirli ülkelere özel anlaşmalar yaparsa, Türkiye bu süreçte kendine avantaj sağlayacak özel ticaret anlaşmaları için harekete geçebilir.
Trump’ın geri dönüşü Türkiye için hem riskler hem de fırsatlar barındırıyor. Olası riskler şunlar olabilir:
İhracatın Darbe Alması: ABD’nin ithalatı kısıtlama politikası, Türkiye’nin çelik, otomotiv ve tekstil gibi sektörlerdeki ihracatına zarar verebilir.
Döviz Kurlarında Dalgalanma: ABD ile yaşanacak ekonomik gerilimler, 2018’de olduğu gibi Türk Lirası’nın değer kaybına neden olabilir.
Jeopolitik Baskılar: Trump, başkanlığı döneminde Türkiye’ye ekonomik ve siyasi baskılar uygulamıştı. Yeniden benzer bir politika izlenebilir.
Öte yandan, fırsatlar da mevcut:
Serbest Ticaret Anlaşmaları: Eğer ABD, bazı ülkelerle özel ticaret anlaşmaları yapmayı planlıyorsa, Türkiye burada bir yer edinmeye çalışabilir.
Alternatif Pazarlar: ABD’nin bazı ülkelerle ticareti sınırlandırması, Türkiye için yeni pazarlara açılma fırsatı yaratabilir.
Yatırım Çekme Potansiyeli: Trump döneminde Çin’e uygulanan sert yaptırımlar nedeniyle bazı Amerikan şirketleri alternatif üretim bölgeleri aramıştı. Eğer benzer bir süreç yaşanırsa, Türkiye küresel yatırımcılar için cazip bir üretim merkezi olabilir.
Trump’ın açıklaması henüz tam netleşmemiş olsa da Türkiye bu sürece hazırlıklı olmalı. ABD ile ticaret ilişkilerinde daha avantajlı konumda olmak için proaktif bir politika izlenmesi gerekiyor. Türkiye, olası tarifelere karşı önlemler almalı ve ticaret diplomasisini güçlendirmelidir. Eğer geçmişte olduğu gibi ABD’nin sert korumacı politikaları tekrar devreye girerse, Türkiye alternatif pazarlar geliştirmeli ve Avrupa ile olan ekonomik ilişkilerini daha da sağlamlaştırmalıdır. Ancak, bu süreçte yeni fırsatlar doğarsa, Türkiye hızlı hareket ederek küresel ticaret ağında kendine yeni bir alan açabilir.
